Cyber rady
Świąteczny szał zakupowy - nie daj się złowić!
Święta to czas zakupowego maratonu, szukania idealnych prezentów, polowania na promocje i zamawiania paczek, często na ostatnią chwilę. Niestety to także okres, w którym cyberprzestępcy pracują na najwyższych obrotach. Wykorzystują nasz pośpiech, roztargnienie i presję „okazji, której nie można przegapić”, aby wyłudzić dane, pieniądze lub dostęp do naszych kont.
SPIS TREŚCI
- Cena to sygnał bezpieczeństwa - nie tylko atrakcyjności
- Nigdy nie płać BLIKIEM na stronie, której nie znasz
- Buduj warstwy, które zredukują skutki ewentualnego ataku
- Sprawdzaj zachowania sklepu, nie wygląd strony
- Cyberoszuści inwestują w wygląd, nie w spójność operacyjną.
- Chcesz zobaczyć, jak łatwo można paść ofiarą świątecznych oszustw?
Oto kilka rad, jak patrzeć na zakupy online w sposób chłodny, analityczny i odporny na marketingowe sztuczki:
Cena to sygnał bezpieczeństwa - nie tylko atrakcyjności
W grudniu Internet zalewa fala wyprzedaży, ale uważaj, bo wiele z nich to przemyślane oszustwa. Jeżeli coś kosztuje podejrzanie mało, to cena jest przynętą.
Fałszywe sklepy zdobywają dane kart płatniczych oraz przechwytują środki, zanim klient zorientuje się, że nic nie zostanie wysłane. Dlatego analizuj cenę jak anomalię: jeśli różnica względem rynku jest nienaturalna, nie jest to promocja - to atak socjotechniczny.
Fałszywe sklepy zdobywają dane kart płatniczych oraz przechwytują środki, zanim klient zorientuje się, że nic nie zostanie wysłane. Dlatego analizuj cenę jak anomalię: jeśli różnica względem rynku jest nienaturalna, nie jest to promocja - to atak socjotechniczny.
Nigdy nie płać BLIKIEM na stronie, której nie znasz
BLIK jest wygodny, ale nieodwracalny. Oszuści tworzą fałszywe sklepy, które istnieją tylko kilkadziesiąt godzin, wyłącznie po to, by wyłudzać szybkie płatności. Zapamiętaj prostą zasadę cyberhigieny - BLIK tylko u sprawdzonych sprzedawców, najlepiej dużych i rozpoznawalnych. Na nowych, małych, jednorazowych, świeżo zarejestrowanych stronach - tylko płatności z ochroną kupującego albo karta wirtualna z limitem.
Buduj warstwy, które zredukują skutki ewentualnego ataku
- korzystaj z wirtualnej karty z limitem ustalonym pod konkretny zakup,
- dokonuj zakupów wyłącznie w oddzielnym profilu przeglądarki, bez historii, ciasteczek i starych sesji,
- używaj unikalnego hasła do każdego sklepu - menedżer haseł zrobi to za Ciebie,
- stosuj drugi e-mail wyłącznie do transakcji online, aby odseparować ryzyko phishingu.
Nie licz, że pojedyncze narzędzie Cię ochroni - cyberbezpieczeństwo działa warstwowo.
Sprawdzaj zachowania sklepu, nie wygląd strony
W okresie świątecznym pojawia się wiele fałszywych witryn przygotowanych na kilka dni działania. Są wizualnie perfekcyjne, ale działają jak atrapy. Dlatego patrz na to, czego nie widać na pierwszy rzut oka:
- czy dane firmy pojawiają się w różnych miejscach (metadane, regulaminy, kontakt),
- czy polityka zwrotów nie jest kopią z innej strony,
- czy sklep działał już wcześniej, czy powstał wczoraj,
- czy jesteś w stanie skontaktować się ze sprzedającym, czy tylko z chatbotem udającym człowieka.
Cyberoszuści inwestują w wygląd, nie w spójność operacyjną.
Paczkowe oszustwo: nie klikaj!
Scam „dopłata do paczki” jest w grudniu rekordowo popularny. Nadawca podszywa się pod znaną firmę kurierską albo Allegro/OLX. SMS brzmi zazwyczaj tak:
„Twoja paczka wymaga dopłaty 1,99 zł. Kliknij, aby odebrać. Jeśli nie dokonasz płatności, przesyłka zostanie automatycznie odesłana.”
Kliknięcie prowadzi do strony wykradającej dane logowania lub instalującej złośliwe oprogramowanie.
Pamiętaj, że firmy kurierskie nigdy nie proszą o dopłaty SMS-em. Nigdy.
Scam „dopłata do paczki” jest w grudniu rekordowo popularny. Nadawca podszywa się pod znaną firmę kurierską albo Allegro/OLX. SMS brzmi zazwyczaj tak:
„Twoja paczka wymaga dopłaty 1,99 zł. Kliknij, aby odebrać. Jeśli nie dokonasz płatności, przesyłka zostanie automatycznie odesłana.”
Kliknięcie prowadzi do strony wykradającej dane logowania lub instalującej złośliwe oprogramowanie.
Pamiętaj, że firmy kurierskie nigdy nie proszą o dopłaty SMS-em. Nigdy.
Chcesz zobaczyć, jak łatwo można paść ofiarą świątecznych oszustw?
Zapraszamy do obejrzenia 5. Odcinka „Pewnych w sieci”!
W roli głównej: wymarzony prezent, radość i napięcie oczekiwania… aż do momentu otwarcia paczki. W środku kryje się coś zupełnie nieoczekiwanego. To nie jest zwykła pomyłka, to prawdziwe oszustwo, które mogło skończyć się znacznie gorzej. Link do odcinka: „Pewni w sieci” sezon 4 odcinek 5 – RABAT ZA ZAUFANIE?
Wskazówki, jak nie dać się oszukać:
1. Używaj zasady „nic nie jest aż tak okazyjne, jak twierdzi Internet”
Jeśli cena powoduje euforię, to najczęściej celowe wywołanie emocji - a emocja to w cyberbezpieczeństwie brama do błędów
2. Uważaj na linki z promocjami w mailach i social mediach
Ataki phishingowe w tym czasie rosną wykładniczo. Klikając w link z okazją „-70% tylko teraz” możesz trafić do sklepu, którego celem jest jedynie kradzież danych.
3. Zawsze weryfikuj, na jakiej domenie dokonujesz płatności
Wielu użytkowników patrzy jedynie na logo sklepu. To błąd. Patrz na domenę, bo to ona decyduje, gdzie naprawdę trafiają Twoje dane.
W roli głównej: wymarzony prezent, radość i napięcie oczekiwania… aż do momentu otwarcia paczki. W środku kryje się coś zupełnie nieoczekiwanego. To nie jest zwykła pomyłka, to prawdziwe oszustwo, które mogło skończyć się znacznie gorzej. Link do odcinka: „Pewni w sieci” sezon 4 odcinek 5 – RABAT ZA ZAUFANIE?
Wskazówki, jak nie dać się oszukać:
1. Używaj zasady „nic nie jest aż tak okazyjne, jak twierdzi Internet”
Jeśli cena powoduje euforię, to najczęściej celowe wywołanie emocji - a emocja to w cyberbezpieczeństwie brama do błędów
2. Uważaj na linki z promocjami w mailach i social mediach
Ataki phishingowe w tym czasie rosną wykładniczo. Klikając w link z okazją „-70% tylko teraz” możesz trafić do sklepu, którego celem jest jedynie kradzież danych.
3. Zawsze weryfikuj, na jakiej domenie dokonujesz płatności
Wielu użytkowników patrzy jedynie na logo sklepu. To błąd. Patrz na domenę, bo to ona decyduje, gdzie naprawdę trafiają Twoje dane.
- literówki (allegro0, amaz0n),
- dziwne końcówki (.shop, .store, .uno),
- zbyt długie adresy,
to sygnały, że ktoś próbuje przechwycić transakcję.
4. Zapisuj lokalnie screeny promocji i regulaminów
Fałszywe sklepy znikają, a prawdziwe… potrafią nagle „aktualizować regulamin” po promocjach.
Zrzuty ekranu to Twój dowód techniczny - jedyna rzecz, której nie da się później „przeredagować”.
Zachowanie czujności to najlepszy prezent, jaki możesz podarować sobie i swoim finansom w okresie świątecznego chaosu. Cyberprzestępcy nie próżnują, ale Ty też możesz działać mądrze: sprawdzać, weryfikować, nie ulegać presji i pamiętać, że żadna promocja nie jest warta utraty dostępu do konta lub swoich danych.
Święta mają być czasem radości, a nie stresu związanego z oszustwami. Najlepszym “dealem”, jaki możesz zrobić, nie jest złapanie najniższej ceny, lecz zakończenie miesiąca dokładnie z takim stanem konta, jaki zaplanowałeś/aś.
Kupuj odpowiedzialnie i pamiętaj, że prawdziwa oszczędność nie polega na kupowaniu taniej, tylko na niepłaceniu tam, gdzie ktoś próbuje Cię "złowić". 🎁✨
4. Zapisuj lokalnie screeny promocji i regulaminów
Fałszywe sklepy znikają, a prawdziwe… potrafią nagle „aktualizować regulamin” po promocjach.
Zrzuty ekranu to Twój dowód techniczny - jedyna rzecz, której nie da się później „przeredagować”.
Zachowanie czujności to najlepszy prezent, jaki możesz podarować sobie i swoim finansom w okresie świątecznego chaosu. Cyberprzestępcy nie próżnują, ale Ty też możesz działać mądrze: sprawdzać, weryfikować, nie ulegać presji i pamiętać, że żadna promocja nie jest warta utraty dostępu do konta lub swoich danych.
Święta mają być czasem radości, a nie stresu związanego z oszustwami. Najlepszym “dealem”, jaki możesz zrobić, nie jest złapanie najniższej ceny, lecz zakończenie miesiąca dokładnie z takim stanem konta, jaki zaplanowałeś/aś.
Kupuj odpowiedzialnie i pamiętaj, że prawdziwa oszczędność nie polega na kupowaniu taniej, tylko na niepłaceniu tam, gdzie ktoś próbuje Cię "złowić". 🎁✨
