Poradnik dla użytkownika

Co to jest spyware? Przewodnik po zagrożeniach

Czy wiesz, że możesz paść ofiarą oprogramowania szpiegującego, stracić poufne dane i nawet się nie zorientować? Poznaj spyware – rodzaj szkodliwego oprogramowania, którego celem jest gromadzenie informacji na temat użytkownika, a następnie przekazywanie ich osobom trzecim. Dowiedz się, jak działa spyware, jakie szkody może wyrządzić i jak skutecznie się przed nim chronić. 

Czym jest spyware? 

Zgodnie z definicją spyware to rodzaj złośliwego oprogramowania, które w ukryciu gromadzi informacje o Tobie i Twoim zachowaniu w sieci. Po zebraniu tych danych przekazuje je niepowołanym osobom trzecim bez Twojej wiedzy i zgody. Powinieneś zwracać uwagę na te zagrożenia, gdyż spyware potrafi zbierać różnorodne informacje: rejestrować naciśnięcia klawiszy, monitorować historię przeglądania, zapisywać adresy e-mail, numery telefonów oraz inne wrażliwe dane osobowe. 

Poznaj malware – inny rodzaj złośliwego oprogramowania >> 

Najczęściej spotykane rodzaje spyware 

Rodzaje spyware najprościej wyróżnić na podstawie sposobu ich działania. Do tych najczęściej spotykanych należą: 
 
  • Keyloggery – narzędzia rejestrujące naciśnięcia klawiszy na klawiaturze. Dzięki temu hackerzy mogą przechwycić hasła, dane do logowania lub inne poufne informacje wprowadzane przez użytkowników. 
  • Adware – oprogramowanie, które wyświetla niechciane reklamy na Twoim komputerze. Choć często są one postrzegane jako mniej szkodliwe, mogą naruszać Twoją prywatność poprzez zbieranie danych o Twoich nawykach przeglądania. 
  • Trackery – skrypty lub aplikacje monitorujące Twoją aktywność w sieci. Mają za zadanie zbierać informacje o odwiedzanych stronach, czasie spędzonym na nich czy nawet Twoim zachowaniu na danych witrynach. 
  • Rogueware – fałszywe oprogramowanie bezpieczeństwa, które twierdzi, że Twój komputer jest zainfekowany, a następnie proponuje zakup „pełnej” wersji produktu, by usunąć zagrożenie. Jest to tak naprawdę forma oszustwa. 
  • Rootkity – zaawansowane narzędzia, ukrywające swoją obecność oraz działanie w systemie. Umożliwiają atakującemu zdalny dostęp do Twojego komputera i pozwalają na wykonywanie różnych działań bez Twojej wiedzy. 

Dowiedz się więcej o keyloggerach i rootkitach z naszych poradników >> 

Jeśli pod uwagę weźmiemy cel stosowanie spyware, możemy wyróżnić następujące ich rodzaje: 
 
  • Kradzież danych – główny cel to przechwytywanie wrażliwych informacji, np. haseł, numerów kart kredytowych czy danych logowania do różnych serwisów. 
  • Reklama – spyware służące do celów reklamowych zbierają informacje o Twoich nawykach przeglądania, aby następnie wyświetlać spersonalizowane reklamy. 
  • Śledzenie – spyware w tym przypadku monitoruje Twoją aktywność w sieci w celu zbierania danych, które mogą być później sprzedane lub wykorzystane do innych celów (np. oszustw finansowych). 
  • Wyłudzanie – celem jest wprowadzenie użytkownika w błąd i skłonienie go do podjęcia określonych działań, często o charakterze finansowym, na przykład zakupu fałszywego oprogramowania czy wpłacenia okupu za „odszyfrowanie” danych. 

Mając świadomość istnienia powyższych rodzajów spyware, możesz lepiej chronić siebie i swoje urządzenia przed potencjalnymi zagrożeniami. 

Główne rodzaje spyware - lista - infografika
 

Metody działania spyware 


Spyware może znaleźć drogę na Twój komputer na wiele sposobów. Głównym czynnikiem umożliwiającym to jest często nieuwaga i brak tzw. cyberświadomości. Najpopularniejsze metody działania spyware obejmują: 
 
  • Pobieranie zainfekowanego pliku lub oprogramowania – nawet renomowane strony mogą czasem rozpowszechniać zainfekowane pliki. Zawsze zastanawiaj się dwa razy, zanim coś pobierzesz, zwłaszcza z nieznanych źródeł. 
  • Kliknięcie złośliwego linku lub załącznika w wiadomości e-mail bądź na stronie internetowej – phishingowe e-maile i strony www są świetnie zaprojektowane, żeby wyglądać jak prawdziwe. Zawsze zwracaj uwagę na adres URL i unikaj otwierania załączników od nieznanych nadawców. 
  • Instalację oprogramowania nieoficjalnego lub pochodzącego z nieznanego źródła – unikaj „pirackich” wersji programów i aplikacji z nieznanych źródeł. Mogą one zawierać wirusy komputerowe w ukrytej formie. 

Znając te metody, możesz podjąć odpowiednie kroki w celu zabezpieczenia się przed potencjalnymi zagrożeniami. 

Poznaj usługę Bezpieczeństwo w sieci i spokojnie przeglądaj ulubione strony >> 

Jak wykryć i usunąć infekcje spyware? Jak im zapobiegać? 

Kroki pozwalające wykryć obecność spyware: 
 
  • Sprawdź swój komputer pod kątem nietypowych zmian – jeśli zauważasz dziwne problemy w działaniu komputera, np. spowolnienie, niespodziewane zamknięcia programów czy nieoczekiwane reklamy, może to być sygnał obecności spyware. 
  • Użyj oprogramowania antywirusowego lub antyspyware – regularne skanowanie komputera za pomocą aktualizowanego „antywirusa” może pomóc w wykryciu i usunięciu złośliwego oprogramowania. 
  • Sprawdź swoje urządzenia mobilne – komputery stacjonarne to niejedyne urządzenia narażone na spyware. Regularne skanowanie telefonów i tabletów jest również bardzo istotne. 
 

Jak usunąć spyware? 

Najskuteczniejszym sposobem na usunięcie spyware jest użycie oprogramowania antywirusowego lub antyspyware. Istnieje wiele darmowych programów antywirusowych na rynku, ale zalecamy korzystanie z tych, które pochodzą z wiarygodnych źródeł (np. Avast, Norton, ESET). 

Zainstalowanie odpowiedniego antywirusa powinno pomóc w walce ze spyware

Jak zapobiegać infekcji spyware? 

Zapobieganie infekcjom jest zdecydowanie lepsze niż pozbywanie się wirusów. Poniżej najważniejsze wskazówki, które pomogą ochronić się przed spyware: 
 
  • Używaj oprogramowania antywirusowego i antyspyware. 
  • Aktualizuj system operacyjny i oprogramowanie do najnowszej wersji – aktualizacje często zawierają łatki bezpieczeństwa. 
  • Bądź ostrożny przy klikaniu w linki i otwieraniu załączników w wiadomościach e-mail i na stronach internetowych. 
  • Stosuj bezpieczne hasła i unikaj ich udostępniania. 
  • Używaj wirtualnej klawiatury – może to pomóc w ochronie przed keyloggerami. 
  • Instaluj oprogramowanie z renomowanych źródeł – unikaj nieznanych źródeł i „pirackich” wersji oprogramowania. 
  • Korzystaj z bezpiecznego połączenia internetowego – unikaj otwartych sieci Wi-Fi i łącz się za pośrednictwem VPN. 
  • Regularnie twórz kopie zapasowe swoich danych – to pozwoli na szybkie przywrócenie danych w przypadku ataku.